Kết nối giao thông tới các cảng biển hiện nay chủ yếu là hệ thống đường bộ, trong khi kết nối với đường thủy, đường sắt còn yếu.
Cảng biển chưa kết nối nhiều với cao tốc
Bộ GTVT đang lấy ý kiến Dự thảo quy hoạch chi tiết nhóm cảng biển, bến cảng, cầu cảng, bến phao, khu nước, vùng nước thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Theo Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Xuân Sang, hệ thống cảng biển Việt Nam đã định hình với quy mô tổng chiều dài trên 90km, đầy đủ các công năng xếp dỡ, năng lực thông qua đạt khoảng 750 triệu tấn/năm. Cảng biển Việt Nam đã được đầu tư với nhiều bến cảng có quy mô lớn, hiện đại, năng suất khai thác cao tương đương các cảng biển trong khu vực và trên thế giới.
“Các cảng biển chính trên cả nước đã đầu tư, nâng cấp, cải thiện căn bản về năng lực, chất lượng dịch vụ đảm bảo tiếp nhận tàu biển trọng tải từ trên 30.000 đến hàng trăm ngàn tấn, điển hình các bến cảng tại Bà Rịa – Vũng Tàu đã tiếp nhận được các tàu biển trọng tải đến trên 214.000 tấn (trên 18.000Teus), cảng biển Hải Phòng tại Lạch Huyện tiếp nhận tàu trọng tải đến 145.000 tấn (sức chở khoảng 13.500 Teu)”, Thứ trưởng nhấn mạnh.
Kết cấu hạ tầng giao thông đường biển phát triển chưa tương xứng với việc tiếp nhận tàu ra vào các cảng biển. Ảnh minh họa
Tuy nhiên, trong khi hệ thống cảng biển được phát triển trải dài từ Bắc vào Nam, mạng lưới vận tải biển khá đa dạng và phong phú thì giao thông kết nối cảng biển lại phát triển chưa tương xứng.
Theo khảo sát của PV Báo Giao thông, hiện nay, kết nối giao thông tới các cảng biển là hệ thống đường bộ, chủ yếu là các kết nối thông qua các quốc lộ. Chất lượng các kết nối đường bộ được đánh giá cơ bản là tốt. Song, thực tế là việc kết nối cảng biển với các tuyến cao tốc còn ít.
Điển hình như khu vực cảng biển Hải Phòng. Theo các chuyên gia, cảng biển được xếp loại đặc biệt ở khu vực phía Bắc này cũng đang đối mặt với “điểm nghẽn” về hạ tầng giao thông kết nối. Do chủ yếu vận tải đường bộ nên tuyến đường nội đô Nguyễn Văn Linh (Hải Phòng) thường xuyên ùn tắc do lưu lượng xe quá lớn. Hạ tầng giao thông đường bộ trong thành phố kết nối đến cảng cũng chưa hoàn thiện. Trong khi đó, phí sử dụng đường cao tốc Hải Phòng – Hà Nội đoạn Đình Vũ – QL10 cao nên các xe chở hàng container hạn chế đi vào cao tốc.
Tại khu vực miền Nam, kết nối giao thông tới các cảng biển là hệ thống đường bộ, chủ yếu là các kết nối thông qua các quốc lộ. Trong khu vực này có nhiều cảng biển nằm sâu trong đất liền. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc trung chuyển hàng hóa, nhưng cũng tạo áp lực lớn về giao thông kết nối. Khu vực các cảng biển thường xuyên bị ách tắc bởi các xe trọng tải lớn.
Để giải quyết vấn đề này, các chuyên gia cho rằng cần tập trung đầu tư các tuyến kết nối với các cảng biển như đường cao tốc Biên Hòa – Vùng Tàu, các tuyến đường đô thị TP.HCM… Cùng đó, cần kết hợp với các giải pháp quy hoạch di dời cảng ra khỏi khu vực dân cư, đô thị.
Đường sắt kết nối cảng biển bị dỡ bỏ gần hết, đường thuỷ chưa xứng tầm
Hiện nay, cơ bản đã hình thành các tuyến đường thủy kết nối tới các cảng biển
Theo Dự thảo quy hoạch chi tiết nhóm cảng biển, bến cảng, cầu cảng, bến phao, khu nước, vùng nước thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, nhiều cảng biển lớn từng được kết nối với đường sắt nhưng sau đó đã bị dỡ bỏ, điển hình như cảng Cửa Lò, cảng Sông Hàn, cảng Quy Nhơn, cảng Sài Gòn.
Hiện tại, chỉ có 2 cảng biển có nhánh đường sắt kết nối trực tiếp đến là cảng Hải Phòng (khu bến Hoàng Diệu), cảng Cái Lân (Quảng Ninh).
Dù vậy, nhánh đường sắt vào cảng Hải Phòng chỉ là khu bến Hoàng Diệu, hiện không còn là khu bến có khối lượng hàng thông qua lớn nhất (do chủ trương di dời và hạn chế tĩnh không của cầu Bạch Đằng).
Đồng thời, đường sắt cũng chưa ra đến cầu cảng. Chiều dài đoạn đường tác nghiệp dồn dịch cũng ngắn không hiệu quả. Khu bến Đình Vũ, Chùa Vẽ có khối lượng hàng thông qua lớn hơn nhưng chưa có đường sắt kết nối (phương án kết nối kéo dài từ cảng Hải Phòng ra Chùa Vẽ, Đình Vũ không khả thi do hạn chế về không gian và giao cắt với đường bộ, đồng thời cũng không phù hợp với quy hoạch không gian của thành phố).
Với đường thủy nội địa, các chuyên gia đánh giá hiện nay đã cơ bản hình thành các tuyến đường thủy kết nối tới các cảng biển. Thế nhưng, hiện trạng các tuyến này chưa đạt tới cấp yêu cầu làm ảnh hưởng tới cỡ tàu khai thác cũng như lượng hàng thông qua.
Ngoài ra, việc liên kết giữa kết cấu hạ tầng cảng biển với đường thủy còn tồn tại bất cập là chưa xây dựng đầy đủ được các bến thủy nội địa trong vùng nước cảng biển nhằm phục vụ việc gom và rút hàng tại các cảng biển. Từ đây, các chuyên gia đề xuất bổ sung thêm nhiều các bến thủy nội địa nằm trong vùng nước cảng biển.
