Mới đây, UBND TP.HCM đã có văn bản gửi Văn phòng Chính phủ giải trình về việc thu phí sử dụng công trình, kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển (gọi tắt là hạ tầng cảng biển).

Mức thu phù hợp theo quy định

Văn bản này nêu rõ, giải thích cơ sở pháp lý, mức thu, chênh lệch mức thu phí hạ tầng cảng biển.

Cụ thể, theo UBND TP.HCM, phí hạ tầng cảng biển được HĐND TP.HCM thông qua tại Nghị quyết số 10/2020, triển khai từ ngày 1-7-2021.

Theo UBND TP.HCM, mức thu này được căn cứ Thông tư số 85/2019 của Bộ Tài chính hướng dẫn về phí và lệ phí thuộc thẩm quyền HĐND tỉnh, TP trực thuộc Trung ương. Ảnh: CTV.

Tuy nhiên, do ảnh hưởng bởi dịch COVID-19, HĐND TP đã hai lần lùi thời hạn thu phí. Theo đó, tới ngày 1-4-2022 mới chính thức thu phí hạ tầng cảng biển.

Theo UBND TP.HCM, mức thu này được căn cứ Thông tư số 85/2019 của Bộ Tài chính hướng dẫn về phí và lệ phí thuộc thẩm quyền HĐND tỉnh, TP trực thuộc Trung ương. Nghị quyết số 10/2020 của HĐND TP.HCM là phù hợp theo quy định.

Để hạn chế số lượng các phương tiện vận chuyển hàng hóa ra, vào TP trong giai đoạn hạ tầng giao thông chưa thể đáp ứng như hiện nay thì cần thiết có giải pháp kinh tế.

Đơn cử các tuyến đường vào khu cảng Cát Lái, cảng Phú Hữu, cảng Hiệp Phước … có năng lực thông xe và vận tải lớn, kết nối liên vùng.

Tuy nhiên, hệ thống giao thông này vẫn chưa được cải tạo hoàn chỉnh, đồng bộ theo quy hoạch.

Điều này dẫn đến vận tốc lưu thông của các loại phương tiện trên một số tuyến đường chính ra vào cảng còn chậm. Đặc biệt là tại các nút giao thông trong thời điểm lượng hàng hóa tăng hoặc khi có các sự cố xảy ra trên đường.

Hiện nay, hệ thống hạ tầng giao thông quá tải, thời gian quay vòng xe tải là 2 chuyến/ngày và xe container là 1.5 chuyến/ngày do hạ tầng khu vực cảng biển chưa được cải tạo, nâng cấp hoàn chỉnh. Theo đó, chi phí đầu tư xe tải, container của doanh ngiệp lớn, khả năng quay vòng xe thấp.

TP cũng đã đưa ra nhiều biện pháp để giảm ùn tắc giao thông như hạn chế xe tải nặng hoạt động vào ban đêm để vào nội đô TP. Để hạn chế các phương tiện thì cần có giải pháp kinh tế khi hạ tầng chưa đáp ứng như hiện nay.

Đồng thời, nếu căn cứ vào Thông tư số 85/2019 của Bộ Tài chính thì mức thu của TP.HCM thấp hơn các tỉnh Lạng Sơn, Tây Ninh, Lào Cai. Mức thu này tương đương với mức thu phí ở Hải Phòng.

UBND TP.HCM lý giải mức thu này phù hợp với khả năng đóng góp của người nộp, thuận lợi cho người thu phí và người nộp phí.

Mức thu phí xây dựng phù hợp việc sử dụng kết cấu hạ tầng cũng như việc đóng góp các khoản phí, thuế cho ngân sách, phù hợp điều kiện kinh tế-xã hội của TP.HCM.

Tổng kết, tiếp thu ý kiến và xem xét điều chỉnh

Đối với việc mức thu phí cho hàng hóa xuất nhập khẩu mở tờ khai ngoài TP.HCM cao hơn so với mở tờ khai tại TP là nhằm điều tiết giao thông và giảm áp lực lên hệ thống hạ tầng TP.

Thông qua việc nâng cao mức phí để doanh nghiệp tại các địa phương khác lựa chọn việc vận chuyển hàng hóa đến bến cảng biển thuộc các địa phương khác như Bình Dương, Đồng Nai, Long An.

Theo UBND TP, tổng số hàng hóa qua cảng biển TP.HCM chỉ có 40% làm thủ tục thông quan tại TP.HCM và 55% hàng hóa thuộc các địa phương khác làm thủ tục thông quan tại các địa phương ngoài TP. Còn lại 5% là hàng tạm nhập tái xuất, gửi kho ngoại quan, hàng quá cảnh, hàng chuyển khẩu.

Theo đó, 60% hàng hóa đi vào – ra khỏi TP sử dụng kết cấu hạ tầng và dịch vụ tiện ích của TP.

Lưu lượng hàng hóa vận chuyển qua khu vực cửa khẩu cảng biển TP.HCM như hiện nay đã gây áp lực lên hệ thống hạ tầng giao thông kết nối các khu bến cảng, vốn đã thiếu và quy mô nhỏ.

Các tuyến đường khu vực cảng biển thường xuyên kẹt xe. Ảnh: ĐT.

Không chỉ vậy, ban đầu mức thu phí xây dựng cho xuất nhập khẩu hàng hóa container 20ft là 500.000 đồng/cont; container 40ft là 1.000.000 đồng/cont; hàng lỏng, hàng rời không đóng trong container là 30.000 đồng/tấn.

Sau khi xem xét việc đóng góp các khoản phí, thuế cho ngân sách và điều kiện xã hội, TP.HCM đã xác định giảm 50% mức phí cho các doanh nghiệp mở tờ khai là những doanh nghiệp đóng góp ngân sách TP.HCM.

Về ý kiến của Bộ Tài chính xem xét sớm điều chỉnh mức thu phí đối với hàng hóa xuất nhập khẩu mở tờ khai trong và ngoài TP là như nhau, hiện TP mới triển khai thu phí hơn một tháng nên chưa có đầy đủ cơ sở để đánh giá.

Hiện TP đã giao Sở GTVT tiếp tục theo dõi tình hình thu phí hạ tầng cảng biển và ghi nhận ý kiến góp ý của các bộ ngành, doanh nghiệp, cơ quan ban ngành để tổ chức tổng kết, đánh giá tình hình thu phí, rà soát sự phù hợp.

Trường hợp cần sửa đổi, UBND TP sẽ trình HĐND TP sửa đổi Nghị quyết số 10/2020 trong thời gian sớm nhất.

Mức thu phí hạ tầng cảng biển. Ảnh: ĐT.